|
|
 |
 |
 |
İslam Tarihçiliğinin Doğuşu ve Gelişimi
İslm tarihçiliği, Hz. Peygamberin hayatı ve savaşlarını konu alan çalışmalarla başlamıştır. Bunlara ‘’siyer’’ ve ‘’meğazi’’ eserleri denilir. Bu çalışmaların başlangıcı, Hz. Peygamber dönemine kadar gider. Nitekim o daha hayatta iken, sahabeden bazıları onun sözlerini yazıya geçirmeye başlamışlardı. Sahabeden sonra gelen ve tabiin olarak bilinen kuşak arasında, Hz. Peygamberin hayatına olan ilgi daha da arttı. Onlar Hz. Peygamber dönemine yetişemedikleri için onun hayatını, kişilik özelliklerini, gerçekleştirdiği savaşları çokça merak ediyorlardı.işte bu merak onları Peygamberin hayatın daha yakından öğrenmeye yöneltti.
Abbasiler döneminde siyer ve meğazi çalışmaları artarak devam etti. Çok sayıda eser meydana getirildi. Örneğin; ibni ishakın ‘’kitabul meğazi’’ isimli eseri, bu çalışmların örneklerinden biri idi. Eser, üç ana bölümden meydana gelmekteydi. Birinci bölümde, Hz. Ademden Hz. Peygambere kadar gelmiş geçmiş peygamberlerin ve toplumların tarihi, ikinci bölümde Hz. Peygamberin Allahın elçisi olarak gönderilişi, üçüncü bölümde ise, onun savaşları ayrıntılı bir biçimde kaleme alınmıştı. Onun bu eseri kendisinden yaklaşık yarım yüz yıl sonra ‘’ibni hişam’’ tarafından kısaltılarak ‘’es-siretun nebeviyye’’ adı altında okuyucuya sunuldu.
Kur’an tarihle ilgili birçok konuya yer vermiştir. Örneğin; geçmiş milletlerin başlarına gelen bir takım olaylardan söz etmiştir. İnsanlık tarihini değişik zaman aralıkları ile gelen peygamberlerin ve onların mücadelelerini tarih olarak sunmuştur. Müslümanlardan geçmiş toplumların başına gelen olaylardan ders çıkarmaları istenmiştir. Kur’anın getirdiği bu bakış açısı Müslümanları kendilerinden önceki dinlerin ve toplumların tarihleriyle ilgilenmeye yöneltmiştir. Sonuçta da hem geçmiş toplumların tarihi hem de islamın doğuşundan beri Müslümanların yaşadıkları olayları konu edinen genel tarih eserleri ortaya çıkmıştır.
Genel tarih dalında yazılan en seçkin kitaplardan biri, ‘’Ebu Cafer et- Taberinin milletler ve hükümdarlar tarihi (tarihul ümem vel muluk)’’ isimli eseridir.
Müslüman tarihçiler, bir taraftan genel tarih dalında eserler verirken diğer taraftan da ‘’henedan tarihi yani şehir ve bölge tarihi (Mekke,Medine,Kudüs,Bağdat,şam,Basra,İstanbul)’’ gibi eserleri kaleme almışlardır.
İslam’ın doğduğu ilk yüzyıldan itibaren Müslümanlar arasında sahabenin,tabiinin değişik ilim dallarındaki bilginlerin ve yöneticilerin hayatları da merak konusu olmuştur. İşte bu merak soucunda ‘’tabakat ve teracim’’ kitapları olarak bilinen biyografi eserleri ortaya çıkmıştır. Örneğin; miladi 884 ylında vefat eden‘’ibni sa’d, kitabut tabakatil kebir’’ isimli eserinde önce Hz. Peygamberin (sav) ardından da sahabenin hayatları ile ilgli bilşgileri topladı. '’ibni hallikan’’isimli bir başka bilgin ise islamın doğduğu ilk yüzyıldan kendi dönemine kadar ün yapmış yöneticilerin ve değişik dallardaki bilm adamlarının hyatları hakkında bşlgiler topladı.
‘’Nesep’’ kitaplarında arap kabilelerin soyları ve kökenleri hakkında bilgiler toplanmıştır.
İslam tarihçilğinin gelişmesine katkı sağlayan bir başka dal olarak ‘’futuhat eserleridir.’’ Müslümanlar dört halife döneminden itibaren arap yarımadasının dışına çıkarak doğuda ve batıda çok geniş toprakları ele geçirdiler. Müslüman bilginlerinden bazıları, sadece bölgelerin ne zaman ve nasıl fethedildiğini anlatan kitaplar kaleme aldılar. İşte bu eserlere ‘’futuhat kitapları’’ denmektedir. Bunların en ünlülerinden biri, ‘’el-belazurinin, futhul buldan (ülkelerin ele geçirilmesi)’’ isimli eseridir.
Prof.Dr.İbrahim Sarıçam, Prof.Dr.Mehmet Özdemir, Doç,Dr.Seyfettin Erşahin
|
| Bugün 20336 ziyaretçi (28977 klik) kişi burdaydı! |
|
 |
|
|
|
|
